Жаҳон банки маълумотларига кўра, Ўзбекистон иқтисодиёти 2024 йилда 6% га ўсган. 2025 йил учун прогноз 5,8% ни, 2026 йил учун эса 5,9% ни ташкил этади, бу Европа ва Марказий Осиё минтақасидаги давлатлар орасида энг юқори кўрсаткичлардан бири.
Жаҳон банки навбатдаги ҳисоботида Ўзбекистонни мамлакатда иқтисодиёт ўсиши, иш ўринлари яратиш ва жаҳон савдосига интеграциялашиш учун хизматлар соҳасини ислоҳ қилишга чақирди ва қатор тавсиялар берди.
Жаҳон банки 2024 йилда Европа ва Марказий Осиё минтақасида иқтисодиёти энг тез ўсаётган мамлакатлар Грузия, Тожикистон ва Ўзбекистон эканини қайд этди. Минтақада бир қатор инқирозлардан сўнг иқтисодий ўсиш барқарорлашмоқда, аммо кўрсаткичлар 2000 йиллар бошига нисбатан анча паст даражада қолмоқда.
Тошкентда PM2,5 майда заррали чанглар таъсири оқибатида йилига 3042 киши бевақт вафот этмоқда. Жаҳон банки ҳисоботида қайд этилишича, аҳоли саломатлигига етказилаётган зарар 488,4 млн долларга баҳоланмоқда. Пойтахт аҳолисининг 83 фоизи ҳавоси юқори даражада ифлосланган ҳудудларда истиқомат қилади.
Жаҳон банки Ўзбекистондаги ислоҳотлар дастурини қўллаб-қувватлаш учун 800 млн доллар миқдорида имтиёзли кредит ажратишни маъқуллади. У ижтимоий ҳимоя тизими, темирйўл ва энергетика соҳалари, иқлим ўзгаришига қарши кураш ва бошқа соҳаларни қамраб олади.
Жаҳон банкининг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари сифатидаги миссиясини якунлаган Марко Мантованелли «Газета.uz» билан суҳбатда мамлакат учун устувор ислоҳотлар, хусусий монополиялардан қутулиб қолиш ҳақида ўз фикрлари билан ўртоқлашди. У бозор иқтисодиётига ўтишни охирига етказишга чақирди.
Ўзбекистон углерод эмиссияларини 500 минг тоннага камайтиришга муваффақ бўлди. Бунинг учун Жаҳон банки мамлакатга 7,5 млн доллар грант ажратди. Маблағнинг бир қисми электр энергияси ва газ тарифлари ошишидан энг кўп зарар кўрган оилаларга моддий ёрдам кўрсатишга йўналтирилади.
Ўзбекистонда аёлларнинг эркаклар билан бир хил даражада маош олишини таъминлаш 700 мингдан ортиқ одамни камбағалликдан чиқаришга ёрдам беради. Бу Жаҳон банки томонидан тайёрланган «Ўзбекистонда гендер тенглиги таҳлили» ҳисоботида келтирилади.
Жаҳон банки Ўзбекистонга энерготарифлар ислоҳотининг аҳолининг ижтимоий заиф қатламига таъсирини юмшатиш мақсадида 7,5 млн доллар миқдоридаги 1-транш маблағини ажратди. Грант халқаро иссиқхона газлари савдоси симуляцияси сифатида иссиқхона газлари эмиссияси қисқартирилгани учун берилган.
Жаҳон банки Ўзбекистонда аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини ҳимоялашга қаратилган «Инсон» лойиҳаси учун 100 млн доллар миқдорида имтиёзли кредит ажратди. Лойиҳа, жумладан, 50 мингдан ортиқ аҳолига сифатли ижтимоий ва реабилитация хизматларидан фойдаланиш имконини беради.
Халқаро стандартлар бўйича 2015−2022 йилларда Ўзбекистонда камбағаллик даражаси 2 баробар — 17 фоизгача камайди. ЖБга кўра, ўсаётган иқтисодий тенгсизлик камбағалликни қисқартириш темпини секинлаштирди. Энг бой фуқаролар даромади аҳолининг энг камбағал қатламиникига қараганда 5 баробар тезроқ ўсди.
Ўзбекистон иккинчи бор Халқаро ўқувчиларни баҳолаш дастурида (PISA) иштирок этади. Лойиҳа яна Жаҳон банки томонидан қўллаб-қувватланади. PISA-2025`нинг пилот тестлари жорий йилнинг май ойида бўлиб ўтади. Ҳозирда таълим соҳаси мутахассислари методология билан танишмоқда.
Энергетика вазирлиги ва ЖБ жамоат биноларининг энергия самарадорлигини ошириш лойиҳасини тақдим этди. Келгуси беш йилда шифохоналар, мактаблар ва болалар боғчаларида термоизоляция, вентиляция, кондиционерлик яхшиланади, шунингдек, кўмир қозонлари қуёш коллекторини иситиш тизимларига алмаштирилади.
ИМВ ва Жаҳон банки ўртасида «Рақамли инклюзивлик» лойиҳасини амалга ошириш учун 50 млн доллар миқдорида имтиёзли кредит ажратиш тўғрисида битим имзоланди. Жаҳон банкининг кредити мамлакат қишлоқларидаги минглаб ёшларнинг IT кўникмаларига эга бўлиш имкониятларини кенгайтириши кутилмоқда.
Жаҳон банки Ўзбекистонда 2024 йилда ЯИМ ўсиши прогнозини 5,5 фоиздан 5,3 фоизга қайта кўриб чиқди. ЖБ келтирган хавф-хатарлар орасида Россия ва Хитойда иқтисодий ўсиш суръатларининг пасайиши, шунингдек, давлат корхоналари ҳамда банкларининг потенциал молиявий мажбуриятларининг ошиши киради.
Жаҳон банки Ўзбекистондаги гендер ҳолати бўйича ҳисоботининг асосий хулоса ва тавсияларини тақдим этди. Унга кўра, агар аёллар иқтисодий ҳаётда эркаклар билан тенг иштирок эта олса, Ўзбекистон ялпи миллий даромади (ЯМД) тахминан 29 фоизга ошиши ва 700 мингдан ортиқ одам камбағалликдан чиқиши мумкин.
Жаҳон банки ҳуқуқий соҳада гендер тенгликка эришиш бўйича «Аёллар, бизнес ва қонун 2024» йиллик ҳисоботини эълон қилди. Унда Ўзбекистон бешта илғор ўзгаришлар қилган давлатлар қаторига кирди. Бунда асосан 2 кўрсаткич: «меҳнатга ҳақ тўлаш» ва «никоҳ» доирасидаги ҳолат ҳисобга олинган.
Марказий Осиёда минтақавий газ савдосини фаоллаштириш ва Туркманистондан газ импортини ошириш орқали Қозоғистонда кўмир ўрнини босиш, Ўзбекистонда юзага келаётган талаб ва таклиф ўртасидаги тафовутни бартараф этиш мумкин, дейилади Жаҳон банкининг углерод нейтраллигига эришиш бўйича ҳисоботида.
Жаҳон банки Ўзбекистоннинг 2023 йилдаги иқтисодий ўсишини 5,5 фоизга баҳолади. Жорий ва келгуси йилда ЯИМ ўсиши бир хил даражада сақланиб қолиши прогноз қилинмоқда. Умуман олганда, Европа ва Марказий Осиё минтақасида ўсиш тезлашди, аммо Россиянинг Украинага босқини ҳамон ўз таъсирини кўрсатмоқда.
Жаҳон банки ўзининг янги ҳисоботида Марказий Осиё иқтисодиётларининг ўсиши Россия иқтисодиёти тикланишига боғлиқ экани, узоқ муддатли истиқболда эса энг муҳим омиллардан бири иқлим ўзгаришига мослашиш бўлишини қайд этди.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг